ذکری واجب که روزانه 70 مرتبه تکرار می شود
«رحمت» کلمه‏ اى که واجب است در طول روز حداقل هفتاد مرتبه آن را بر زبان جاری کنیم. از«بسم الله الرحمن الرحیم» نماز تا «السلام علیکم و رحمه الله»و در مجموع پنج وعده نماز این صفت الهی هفتاد بار به صورت واجب تکرار می شود.
خداوند متعال خود را در قرآن کریم با صفات زیادی به بندگان خویش معرفی کرده است؛ صفاتی که هر کدام جلوه‎ای از جمال و جلال الهی را به نمایش می گذارند. صفت رحمت یکی از این صفات است که در بیش از 500 آیه از آن سخن به میان آمده است.
رحمت در لغت به نرمی و نرمخویی که اقتضای آن نیکی کردن به دیگران است،تفسیر شده است.(1) خداند متعال به این نکته اشاره دارد که «رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْء» (2) و بلکه «کَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ» (3) لطف و عنایت نسبت به مخلوقات را بر خود واجب کرده است.
رحمت و مهر حق به همه موجودات و به ویژه انسان، حقیقتى است که چون روز روشن و خورشید تابناک در برابر دید هر عاقل منصفى می باشد.
ایجاد موجودات ، رزق مخلوقات ، رشد و نمو نباتات ، کمال جمادات ، نزول آیات ، ظهور بیّنات ، بعثت پیامبران ، هدایت گمراهان ، راهنمایى گم گشتگان ، حیات جانداران ، پدید آمدن فرشتگان ، زنده شدن مردگان ، ثواب نیکوکاران ، مکافات بدکاران ، شایستگى مؤمنان ، ذلت کافران ، برپا شدن قیامت ، ظهور بهشت و دوزخ ، آمرزیده شدن عاصیان از اهل ایمان و آنچه که در همه ى هستى براى همه چیز از خیر و خوبى وجود دارد ، شعاعى از فیض عام و رحمت واسعه ى حضرت حق است .
اگر چه رحمت خدا وسیع است ولی در عین حال دریافت رحمت هم شرایطی دارد. نظیر اینکه اقیانوس مالامال از آب است، اگر توپی را در اقیانوس بیاندازند و یک قطره آب وارد توپ نشود ، مشکل از آب نیست؛ مشکل در توپ می باشد که به جهت در بسته بودن از این آب دریافتی ندارد.
مظاهر رحمت الهى‏
اموری که خدا بر خود واجب نموده است، اصطلاحا سنت‏ الهى نامیده می شوند. مثلًا ‏ «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» (4) یک عمل خیر و نیکی ده برابر پاداش داده می شود که در واقع یک رحمت محسوب می شود. در بعضى از موارد به هفتصد برابر اجر داده می شود.
قبول کردن توبه خطاکار از جانب خداوند لطف و رحمت نسبت به بندگان است تا دچار ناامیدی نشوند.
انسان اگر در طول مسیر زندگى به سبب جهل یا غفلت یا نسیان یا عاملى دیگر دچار خطا و عصیان شود، با بازگشت به حق و توسل به توبه و انابه و جبران خطا و گناه به صورتى که دستور داده شده، یقیناً مورد عفو و آمرزش و مغفرت و رحمت حق قرار مى گیرد .
قُل یا عِبادِىَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفورُ الرَّحیمُ(5)
« اى بندگانم ، اى کسانى که بر خود اسراف روا داشتید ، از رحمت خدا مأیوس و ناامید مشوید ، یقیناً خدا همه ى گناهان را مى آمرزد ، مسلماً او بسیار آمرزنده و مهربان است » .
یکی دیگر از مصادیق لطف بی پایان الهی پوشاندن عیوب بندگان است. خداوند آگاه به گناهانى از عباد است که اطلاع دیگران بر آنها موجب سقوط انسان می شود ولی به جهت رحمت واسعه این عیوب و سیئات را پوشانده است و بلکه خوبی ها را آشکار می کند. «یَا مَنْ أَظْهَرَ الْجَمِیلَ وَ سَتَرَ الْقَبِیح(6)» درواقع شفقت حضرت باری تعالی نسبت به اشرف آفریده های خود سبب سعادت انسان در دو سرا می باشد.
نقش رحمت در مراحل انسانیت
اگر رحمت و احسان خدا نبود طى کردن مراحل انسانیت و منازل آدمیت امکان نداشت و انسان دائماً دچار خسارت و زیان بود و سیرت انسانى به شکل دیوى بسیار بدمنظر و غیر قابل تحمل تغییر قیافه مى داد !
قرآن مجید در ضمن آیاتى به فضل و رحمت خدا و آثارش اشاره دارد و توجه عمیق انسان را به صفت رحیمیه حق که درى به سوى خیر دنیا و آخرت است معطوف مى دارد: فَلَوْ لاَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِینَ (7) (و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، البته از زیانکاران مى شدید.)
وَلَوْ لاَ فَضْلُ اللهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَکَى مِنکُم مِن أَحَد أَبَداً وَلکِنَّ اللهَ یُزَکِّى مَن یَشَاءُ وَاللهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(8)
( و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، هرگز احدى از شما از عقاید باطل و اعمال و اخلاق ناپسند پاک نمى شد ، ولى خدا هر که را بخواهد پاک مى کند ; و خدا شنوا و داناست .)
افق رحمت خاص
قرآن مجید بیان کننده این حقیقت است که افق طلوع رحمت خاص و فضل و احسان ویژه حق و محل ظهور این واقعیت، ایمان و عمل صالح و اخلاق و توبه است که همه آنها محصول پربرکت اطاعت از خدا و پیامبر اوست.
انسانى که دلش از ایمان خالى است و عملش عمل غیر صالح است و از اخلاق حسنه و حالات انسانى تهیدست است و نمى خواهد به خدا بازگشت کند و به توبه آراسته گردد و گذشته فاسد خود را جبران نماید ، هرگز رحمت رحیمیه و فضل و احسان الهیه در او طلوع نخواهد کرد و راهى به رضایت حق و بهشت نخواهد یافت .
توقع دریافت رحمت خاص حق هنگامى توقعى صحیح و انتظارى بجاست که وجود انسان به ایمان و عمل صالح و اخلاق حسنه آراسته باشد. آیه زیر بیانگر این است که ایمان و عمل صالح و اخلاق و سبب طلوع رحمت ویژه از افق وجود انسان است مى باشد :
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضَهُمْ أَولِیاءُ بَعْض یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَیُطِیعُونَ اللهَ وَرَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمْ اللهُ إِنَّ اللهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ(9)
(مردان و زنان با ایمان دوست و یار یکدیگرند ; همواره به کارهاى نیک و شایسته فرمان مى دهند و از کارهاى زشت و ناپسند بازمى دارند و نماز را برپا مى کنند و زکات مى پردازند و از خدا و پیامبرش اطاعت مى نمایند; به زودى خدا آنان را مورد رحمت قرار مى دهد; زیرا خدا تواناى شکست ناپذیر و حکیم است .)

1510375926425331198_128410.jpg

موضوعات: قرآن
[شنبه 1396-08-20] [ 08:57:00 ق.ظ ]