به چه چیزی کار طلبگی گفته می‌شود و چه چیزی با آن منافات دارد؟!
این که چه کاری با طلبگی منافات دارد و چه شغلی منافات ندارد و یا اینکه اگر به طلبه ای بگویند آقای دکتر فلانی٬ خوب است یا نه. و اینکه اصولا به چه چیزی کار طلبگی گفته می‌شود و چه چیزی با آن منافات دارد؟!! از جمله پرسش‌های جدی و مورد نیاز است و پاسخ به آن می‌تواند بسیاری از مسائل و مشکلات حوزه و طلاب ما را برطرف کند.
روحانیت وظیفه دارد در راه به‏فهمی دین خدا، هر گونه تلاشی را به کار گیرد. انواع فعالیت‏های علمی (عقلانی، تجربی و…) با هدف کشف آفاق جدید دین خدا، از وظایف روحانی است. هدف اصلی او، به‏فهمی دین است و در این راه مقدمات لازم را باید کسب کند؛ ولی بسیار تفاوت است میان کسی که می‏خواهد عالِم فلسفه و روان‏شناسی باشد با کسی که فلسفه و روان‏شناسی را در خدمت فهم معارف دین می‏خواهد. هم‏چنین، میان کسی که عالم صرف و نحو است و کسی که صرف، نحو و ادب عربی را در خدمت فهم قرآن و حدیث می‏خواهد.
علاوه بر فهم دین، ابلاغ پیام دین و دفاع از دین، حوزه‏های علمیه متکفل تحقق دین در جامعه نیز هستند.
علاوه بر فهم دین، ابلاغ پیام دین و دفاع از دین، حوزه‏های علمیه متکفل تحقق دین در جامعه نیز هستند. حوزه پیش از انقلاب توان مهندسی کلان فرهنگی و بنیان‏گذاری فرهنگ اسلامی در سطح جامعه جهانی را نداشت و از مجاری قدرت اجتماعی و تأثیرگذاری بر کلان جامعه محروم بود؛ بدین جهت بیشتر به طراحی، توسعه، ترویج و دفاع از نظام معرفتی دین می‏پرداخت و در کنج ضعف و انزوا و محدودیت به همین مقدار بسنده کرده بود.
اما با پیروزی انقلاب اسلامی و توسعه اختیار عالمان دین، مسئولیت‏های سنگین‏تری بر دوش حوزویان قرار گرفت. حوزه امروز باید در صدد ارایه الگوی همه‏جانبه اداره جامعه اسلامی ـ و غیر اسلامی ـ بر اساس آن نظام معرفتی و حرکت به سوی تمدن‏سازی اسلامی باشد. تمدن‏سازی اسلامی، یعنی ایجاد یک تحول اجتماعی فراگیر و تلاش برای تشکیل جامعه آرمانی بر اساس نظام آموزه‏های اسلامی؛ جامعه‏ای که در آن کسب معرفت و اجرای احکام فقهی، حقوقی و اخلاقی اسلام، روان و پویا و مستمر باشد. این نسل، بر خلاف نسل اول که وظیفه‏اش به هم زدن بنیان جامعه و فرهنگ کهن آن بوده، وظیفه‏اش پی‏ریزی یک فرهنگ نو، جامعه نو و تمدن جدید است.
حوزه امروز باید در صدد ارایه الگوی همه‏جانبه اداره جامعه اسلامی ـ و غیر اسلامی ـ بر اساس آن نظام معرفتی و حرکت به سوی تمدن‏سازی اسلامی باشد.
بنابراین، کارکردها و رسالت‏های حوزه، پیش و پس از انقلاب، بسیار متفاوت گشته و در پرتو آن، نقش‏ها و کارکردهای طلبه نیز توسعه یافته است. با توجه به این نکته، به نظر می‏رسد به عنوان وجوب کفایی حوزه باید در رشته‏های مختلف علوم انسانی که مهندسی فرهنگی جامعه بر آن متوقف است، وارد شود.

با این توضیح‏ها، گویا شاخصی برای شناخت کار طلبگی از کارهای دیگر به دست آورده‏ایم. کار طلبگی، کاری است که این رسالت‏ها را تأمین کند. فعالیتی که مستقیماً این رسالت‏ها را تأمین کند، قطعاً کار طلبگی است. فعالیتی که با واسطه به تأمین این رسالت‏ها کمک کند نیز، اگر هیچ نهاد دیگری نتواند از ایفای آن برآید؛ یعنی قابل واگذاری به اصناف دیگر نباشد، کار طلبگی است. اما اگر در تأمین این اهداف نیاز به چند واسطه داشته باشد و نیز، قابل واگذاری به سایر اصناف باشد، کار طلبگی به شمار نمی‏رود؛
مثلاً آشپز یا راننده‏ای که در اختیار سازمان روحانیت قرار دارد، در نهایت به رسالت‏های روحانیت کمک می‏کند؛ اما کار طلبگی نمی‏کند. ترجمه متون اسلامی که نیاز به تخصص ویژه حوزوی دارد و ممکن است قابل واگذاری به دیگران نباشد، کار طلبگی به شمار می‏رود؛ گرچه این فعالیت در تأمین آن غایات، به عنوان یک واسطه عمل می‏کند. ممکن است طلبه با هم‏کاری دیگر تخصص‏ها یک پروژه مشترک را اجرا کند؛ مثلاً با مشارکت یک فیلم‏ساز یا کارگردان به نشر معارف الهی بپردازد و مهارت او را به تخصص خود پیوند زند.
کار طلبگی، کاری است که این رسالت‏ها را تأمین کند. فعالیتی که مستقیماً این رسالت‏ها را تأمین کند، قطعاً کار طلبگی است. فعالیتی که با واسطه به تأمین این رسالت‏ها کمک کند نیز، اگر هیچ نهاد دیگری نتواند از ایفای آن برآید؛ یعنی قابل واگذاری به اصناف دیگر نباشد، کار طلبگی است.
طلبه، نیرویی است که باید در خدمت رسالت‏های انبیا، امام زمان (عج) و حوزه‏های علمیه قرار گیرد. از میان این رسالت‏ها، فهم دین ـ در حدود ممکن ـ بر ابلاغ و اجرای دین تقدم دارد و قطعاً دوره زمانی مشخصی را باید به این مهم اختصاص داد. در این دوره، عمده توان و زمان طلبه باید صرف آموختن معارف دینی و به‏دست‏آوردن مقدمات آن گردد و هر فعالیت دیگری، به شرطی در زمره فعالیت‏های صنفی طلبه قرار می‏گیرد که در همین راستا باشد.
منبع :زی طلبگی - محمد عالم نوری زاده