دلتنگی های روزهای آخر سال
هدایایی برای اموات در پنج شنبه آخر سال
ثانیه های آخر سال 1396 به نفس های آخرش رسیده … سالی که با تمام خوشی ها و ناخوشی ها، غصه ها و شادی ها و خلاصه تمام خاطرات تلخ و شیرینش رو به پایان است.

تنها چند روز دیگر از سال جاری باقی مانده است، و جز تعدادی عکس و خاطره چیز دیگری نمی ماند … خاطراتی که گاه با مرورشان شاد می شویم و گاه اندوهگین. خاطرات عزیزانی که با چمدان هایی بسته این دنیا را برای همیشه ترک کردند و ما را در غم از دست دادنشان تنها گذاشتند.

یکی از رسم های دیرینه بزرگداشت پنجشنبه آخر سال است که آرامگاه های کشور پر می شوند از حضور کسانی که عزیزانشان در زیر خروارها خاک آرمیده اند و تنها می توان با ذکر فاتحه ای از آن ها یاد کرد … دل های گرفته ای که برای بودن در کنار گل های پر پر شده ای که اکنون در کنارمان حضور ندارند، پر می کشد …


مادر و پدرهایی که برای بوسیدن دست و پایشان، برای نگاه های نافذ و سرشار از عشق و علاقه شان، برای محبت های بی منتشان، دل تنگشان شده ایم. عزیزانی که نفس هایشان، قوت قلبی بودند برای دل های شکسته و خسته مان . برای لحظاتی که با کوله باری از غم و غصه و ناراحتی به نزدشان می رفتیم و با جادوی نگاه و دعا و حرف های سرشار از محبتشان، با لبخندی سرشار از رضایت و شادابی، ما را راهی زندگی می کردند، دلمان تنگ شده است.
پنج شنبه با دستانی پر به مزارشان برویم
همان طور که گفته شد زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال از سنت های نیکویی است که سالیان سال در سراسر ایران جاری بوده است. روزی که بازماندگان بر سر مزار عزیزان از دست رفته شان می روند و با نثار فاتحه ای به یاد آن عزیزان، خاطراتشان را مرور می کنند.

چه خوب است که برای این دیدار هدیه ای تهیه کنیم و دست خالی نرویم. هدیه ای مفید برای کسانی که دستشان از این دنیا کوتاه است و منتظر هستند تا برایشان تحفه ای فرستاده شود.
یکی از صحابه از حضرت رسول (صلی الله و علیه وآله) نقل کرده است که می فرمایند: «برای مردگان خود هدیه بفرستید»، گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌ های خود می‌ آیند و فریاد می‌کنند… ای خانواده من، پدر ، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است و نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند». (1)

علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیر نقدی به روح عزیز از دست رفته مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت. آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد بهترین لباس ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده اش فراهم کند.
از این سوره ها غافل نباشید

در روایتی از حضرت صادق (علیه السلام) نقل شده: «هر کس نزد قبر مؤمنی، هفت مرتبه سوره إنّا أنزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏ ای می‏ فرستد که پیش قبر میت، خدا را عبادت کند. خداوند ثواب عبادت فرشته را برای میت و کسی که إنّا أنزلنا را خوانده می ‏نویسد، تا زمانی که خداوند وی را به واسطه این عمل وارد بهشت کند. بعد از سوره حمد، هفت مرتبه إنّ أنزلنا و هر یک از قل أعوذ بربّ الفلق، قل أعوذ بربّ الناس، قل هو الله أحد، و آیه الکرسی را سه مرتبه بخواند.» (3)
پاداش استغفار برای اموات و زندگان
امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: سوره «تبارک» بالای سر قبر میت خوانده شود تا موجب رفع عذاب قبر از او گردد.
«عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه و آله:‏ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَى مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ یَقُولُ فِی دُعَائِهِ: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیُؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیُسْحَبُ فَیَقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: یَا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِی کَانَ یَدْعُو لَنَا ، فَشَفِّعْنَا فِیهِ ، فَیُشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِیهِ ، فَیَنْجُو: حضرت صادق علیه السّلام از پدران گرامی خویش علیهم السّلام نقل می¬ کند که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فرمود: هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نمی باشد جر آنکه شفیع آن کسى می ¬باشد که در میان دعایش چنین بگوید: «اللَّهُمَ‏ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ» روز قیامت دستور داده می¬ شود که بنده ¬ای را به آتش ببرند، و لذا او را به سوى دوزخ می ¬کشند. در این هنگام، همه¬ ی مردها و زن¬ های مؤمن می¬ گویند: پروردگارا، این فرد برای ما دعا می¬ کرد ، شفاعت ما را در مورد او بپذیر. پس خداوند شفاعت آن¬ها را می ¬پذیرد، و آن فرد نجات می ¬یابد.» (4)
کلام آخر
این سنت حسنه را پاس بداریم و به یاد اموات و در گذشتگانمان باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند.
______________________________________
پی نوشت:
1- محدث قمی، مفاتیح الجنان ، بخش زیارت قبور مؤمنین.
2- اقبال اعمال، ص 651، نقل شده از سیری در جهان پس از مرگ، همان، ص 300.
3- کامل الزیارات، ابن قولویه القمی، ص 222.
4- امالی صدوق ، ص456.

سخت ‌ترین قسمت خانه تکانی!
وقتی در حال خانه تکانی هستیم، خیلی از چیزها و وسایل و عکس های قدیمی جلوی چشم می آیند که باید آن ها را تمیز کرد. یکی از این ها گرد و غبار و خاک از عکس عزیزانی است که در میان ما نیستند … کسانی که خیلی وقت ها تا زمانی که بودند قدرشان را دانستیم یا ندانستیم را خدا می داند اما حالا، دیگر در میان ما نیستند. دیگر حضور پر مهر و محبتشان را بین خود و بر سر سفره های هفت سین احساس نمی کنیم و این فقدان و خالی بودن جای آن ها همه در قطره ای اشک جمع شده و سرازیر می شوند.

این جا است که باید گفت: همین طور که گرد و غبار را از عکس عزیزان از دست رفته پاک می کنیم با خود این حدیث قدسی را زمزمه کنید که: «یَابنَ آدَمَ! لا تَحزَن عَلَی ما فاتَکَ مِنَ الدُنیا و لا تَفرَح بِما اُوُتیتَ مِنها فَاِنَّ الدُّنیا الیَومَ لَکَ وغَداً لِغَیرِکَ» (علی اکبر مظاهری، از اوج آسمان، ص 146، حدیث 484) «بر آنچه از اموال و مقام های دنیا از دستت می-رود، اندوهناک مشو و نیز برای آنچه از نعمتهای این جهان بر تو داده می شود، فرحناک مباش؛ زیرا دنیا امروز از آن تو است و فردا از آن غیر تو (بنابراین، انسان نباید برای چیزهای ناپایدار، اندوهگین شود.)»

به یاد داشته باش که این صبر ها و دلتنگی ها و تنهایی های تو اگر به نیت رضای خدا و در جهت آن باشد و در آن گناهی آلوده نشود بدون پاداش نخواهد بود؛ «الَّذِینَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَاللّهِ وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ یُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُم بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَرِضْوَانٍ وَجَنَّاتٍ لَّهُمْ فِیهَا نَعِیمٌ مُقِیمٌ» (توبه: 20ـ21)؛ آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و با اموال و جان ‏هایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است، و آنها پیروز و رستگارند. پروردگارشان آنان را به رحمتى از ناحیه خود، و رضایت خویش و باغ‏ هایى از بهشت بشارت مى ‏دهد که در آن، نعمت‏هاى جاودانه دارند.

تعدادی از سنت‌هایی که بعضی از آن‌ها صددرصد مخالف اسلام است :

1 ـ استفاده از نوارهای موسیقی مبتذل در مراسم عروسی.

2 ـ سوار کردن عروس بدون حجاب شرعی، در اتومبیل تزیین شده و گردش در سطح شهر، و بوق زدنِ ممتدو آزار دهنده در نیمه‌های شب.

3 ـ استفاده از موسیقی‌های مطرب و غیر شرعی توسط رانندگان برون شهری در اتوبوس‌ها و…

4 ـ فیلم برداری و گرفتن عکس از عروس، با حالت بی حجابی توسط افراد نامحرم.

5 ـ پوشیدن لباس‌های بسیار تنگ و تحریک کننده.

6 ـ انتخاب دوست دختر توسط پسران جوان و دوست پسر از جانب دختران جوان.

7 ـ برهنه گذاشتن پاها یا پوشیدن جوراب‌های بدن نما از سوی بعضی بانوان.

8 ـ بیرون گذاشتن موی جلو سر و تزیین آن از جانب بعضی دختران و بانوان.

9 ـ آراستن غلیظ چهره از سوی بعضی خانم‌ها در منظر نامحرمان.

10 ـ گرایش به مُدها و شیوه‌های غربی اصلاح موی سر و پوشیدن لباس و….

11 ـ دیدن فیلم‌های مستهجن و منافی عفت در جمع خانواده ها.

12 ـ تراشیدن ریش.

13 ـ ساختن حلقه طلای مخصوص مردان از سوی بعضی زرگرها.

14 ـ خرید و فروش طلای مخصوص مرد در بازار زرگری.

15 ـ زشت و قبیح شمردن ازدواج موقّت.

16 ـ ترک ادای فریضه نماز از سوی بعضی افراد.

17 ـ ترک فریضه خمس و زکات و وجوهات شرعی دیگر.

18 ـ ترک روزه از طرف بعضی افراد به بهانه‌های واهی، و….

که همه در جامعه ما وجود دارد و بعضی از آن‌ها برای افرادی به صورت یک رسم و سنّت در آمده است.

بنابراین بر تمامی مبلّغان وظیفه شناس است که پیامبر گونه برای شکستن این آداب و رسوم غلط که نوعی گناه و معصیت آشکار است، قیام کنند و با بیان عواقب و مشکلات دنیوی و اخروی آن، راهی را برای هدایت و راهنمایی افراد مبتلا، نشان دهند. باشد که با تبلیغ، و روشنگری دلسوزانه، این سنّت‌های باطل از جامعه اسلامی ما برچیده شود.

#دعا برای هر غمدیده و محزون و گرفتار
امام امیرمؤمنان(علیه السلام) از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل کرده است که هر غمدیده و محزون و گرفتار و خائفى این دعا را بخواند.
غم، اندوه
، خداوند براى او گشایشى فراهم سازد:
یا عِمادَ مَنْ لا عِمادَ لَهُ، وَ یا ذُخْرَ مَنْ لا ذُخْرَ لَهُ، وَیا سَنَدَ مَنْ لا سَنَدَ لَهُ،
اى تکیه گاه کسى که تکیه گاه ندارد اى ذخیره کسى که ذخیره ندارد و اى پشتیبان کسى که پشتیبان ندارد
وَیا حِرْزَ مَنْ لا حِرْزَ لَهُ، وَیا غِیاثَ مَنْ لا غِیاثَ لَهُ، وَیا کَنْزَ مَنْ لا کَنْزَ
و اى پناه کسى که پناهى ندارد و اى دادرس کسى که دادرس ندارد و اى گنج آن کس که گنجى ندارد
لَهُ، وَیا عِزَّ مَنْ لا عِزَّ لَهُ، یا کَریمَ الْعَفْوِ، یا حَسَنَ التَّجاوُزِ، یا عَوْنَ
و اى عزت آن کس که عزتى ندارد اى بزرگوار گذشت اى نیکو در گذر اى یار
الضُّعَفآءِ، یا کَنْزَ الْفُقَرآءِ، یا عَظیمَ الرَّجآءِ، یا مُنْقِذَ الْغَرْقى، یا مُنْجِىَ
ناتوانان اى گنج بى نوایان اى بزرگ امید من اى نجات دهنده غریقان اى رهاننده
الْهَلْکى، یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ، یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ، اَنْتَ الَّذى سَجَدَ لَکَ
هلاک شدگان اى احسان کننده اى نیکوکار اى نعمت بخش اى زیاده بخش تویى که سجده (وخضوع) کرد برایت
سَوادُ اللَّیْلِ وَنُورُ النَّهارِ، وَضَوْءُ الْقَمَرِ وَشُعاعُ الشَّمْسِ، وَحَفیفُ الشَّجَرِ
سیاهى شب و روشنى روز و تابش ماه و پرتو خورشید و صداى درخت
وَدَوِىُّ الْمآءِ، یا اَللهُ یا اَللهُ یا اَللهُ، لا اِلـهَ إلاَّ اَنْتَ، وَحْدَکَ لا شَریکَ لَکَ، یا
و صداى مخصوص آب اى خدا اى خدا اى خدا معبودى نیست جز تو خداى یگانه اى که شریکى برایت نیست
رَبّاهُ یا اَللهُ، صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد، وَافْعَلْ بِنا ما اَنْتَ اَهْلُهُ، وَنَجِّنا
پروردگارا اى خدا درود فرست بر محمّد وآل محمّد و انجام ده درباره ما آنچه را تو شایسته آنى و ما را با عفو خود
مِنَ النّارِ بِعَفْوِکَ، وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّهَ بِرَحْمَتِکَ، وَ زَوِّجْنا مِنَ الْحُورِ الْعِینِ
از آتش نجات ده و به رحمت خویش ما را داخل بهشت گردان و با جود خود ما را به حورالعین تزویج فرما
بِجُودِکَ، وَصَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ، یا اَرْحَمَ
و بر محمّد و آل محمّد درود فرست و درباره ما آنچه تو شایسته آنى انجام ده اى مهربان ترین
الرّاحِمینَ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.
مهربانان به یقین تو بر انجام هر کارى توانایى!

پس از خواندن دعا، حاجت خود را از خدا طلب کن که ان شاءاللّه به اجابت مى رسد.(1)

بلدالامین، صفحه 332.
منبع : پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی الشیعه

#محبت و بوسیدن فرزندان در اسلام
روی ماهش را ببوس
نخستین بار که او را در آغوش مادر یا پدر می‌گذارند، همه‌ی محبت خود را با بوسه نثارش می‌کنند اما همین که کمی بزرگ‌تر شد شاید دلش برای بوسیدن فرزندش غنج برود اما هر کاری می‌کند نمی‌تواند مانند دوران کودکی او را بغل بگیرد و بدین وسیله محبتش را نشان دهد.
یکی از راه های ابراز عشق و علاقه و البته شاید مهم ترین آن تماس فیزیکی است. در این فرصت بر آن شده ایم در رابطه با این موضوع در حوزه تربیت دینی فرزند مختصر مروری داشته باشیم.
در شکل گیری شخصیت و ویژگی های عاطفی، اخلاقی و رفتاری فرزندان، دو عامل وراثت و محیط دخالت دارند. در میان عوامل محیطی، اثرگذارترین عامل، خانواده است و در میان عوامل خانوادگی محوری ترین عامل والدین اند. (1)
با توجه به نقش کلیدی والدین در انتقال ارزش های دینی و معنوی به فرزندان و اهمیت رشد شخصیت مطلوب عاطفی ایشان با محوریت فرهنگ ناب دینی، نسبت به یکدیگر و تأثیر آن بر رشد تربیت مطلوب فرزندان، در ادامه به تعدادی از عوامل تربیت عاطفی فرزندان در نهاد خانواده، اشاره می شود.
امام صادق(ع) علیه السلام می فرمایند: اِنَّ اللّهَ لَیَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ (2) ؛ بدون تردید، خداوند بر بنده ی خود به سبب شدت محبت و همدلی با فرزندش، رحم مى کند.
با نگاهی به روایات و سیره‌ی معصومین(علیهم السلام) متوجه می شویم که ارتباط بین والدین و فرزندان و ابراز عواطف و احساسات نسبت به یکدیگر از موضوعات مهم در بیانات اهل بیت علیهم السلام بوده است. چنانچه رسول گرامی اسلام(ص) ابراز عواطف و علاقه نشان دادن والدین به فرزند را در ارتقای درجات بهشتی مؤثر می دانست: قُبْلَةِ اَوْلادِکُمْ فَاِنَّ لَکُمْ بِکُلِّ قُبْلَة دَرَجَةً فِى الْجَنَّةِ مَسیرَةَ خَمْسِمِأَةِ عام (3) ؛ فرزندان خود را ببوسید که برای هر بوسه ای که بر فرزندان می زنید، یک درجه در بهشت خواهید داشت که فاصله ی هر درجه تا درجه دیگر به اندازه ی پانصد سال راه است.
در بیان دیگری نگاه عاطفی و مهربانانه ی والدین به فرزندان را عبادت می دانستند: نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِه حُبّاً لَهُ عِبَادَةٌ (4) ؛ نگاه پدر و مادر به فرزند، از روی مهر و محبت، عبادت است.
تماس فیزیکی با فرزند، مخصوصاً بوسیدن او می‌تواند محبت و مودت را میان پدر و مادر و فرزندان بیشتر کند و اصلاً یکی از اصول تربیتی ائمه همین بوسیدن فرزندان است.
درباره‌ی اهمیت تماس فیزیکی برای کودکان و فرزندان خردسال، همین بس که روزی سلمان وارد خانه‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) شد و حضرت زهرا (سلام الله علیها) را دید که مشغول کارهای خانه است و امام حسین (علیه السلام) در حال گریه کردن. سلمان خواست امام حسین را در آغوش بگیرد تا حضرت فاطمه با خیالی آسوده به کارهای خانه رسیدگی کند اما حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمود بچه به آغوش مادر محتاج‌تر است و از او خواست در کارهای خانه کمک کند. (5)
روانشناسان معتقدند فرزندانی که در شش ماهه‌ی اول تولدشان تماس فیزیکی بیشتری با مادر داشته‌اند، در دوره‌ی نوجوانی از عزت نفس بیشتری برخوردارند. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی در کوچه‌ها رفت و آمد می‌کرد بر سر کودکان دست می‌کشید و آنها را نوازش می‌کرد. بوسیدن یکی از انواع مهم تماس فیزیکی است و در اسلام بسیار تأکید شده که فرزندان خود را ببوسید.
محبت همراه با رعایت حریم‌ها
بوسیدن فرزندان از نظر سنی محدودیت خاصی ندارد. بدین معنا که فرزند نوجوان و جوان نیز می‌تواند همانند طفل خردسال، از ابراز محبت و بوسه‌ی پدر و مادر خشنود شود. اما راه‌های ابراز علاقه با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها و افزایش درک و فهم آنها متفاوت‌تر می‌شود و با توجه به بحثی که درباره‌ی زبان عشق مطرح است باید ببینیم آیا فرزند نوجوان و جوان ما همچنان از تماس فیزیکی مثل در آغوش گرفتن و بوسیدن احساس رضایتمندی می‌کند یا اینکه دوست دارد روش‌های جایگزینی مثل تأیید کلامی پدر و مادر یا وقت گذاشتن برای شنیدن حرف‌هایش و … درباره‌ی او بیشتر به کار رود.
طبق تربیت اسلامی، وقتی بچه‌ها بزرگتر شدند باید در این زمینه دقت بیشتری شود. از نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله و سلم) روایت شده: «هر گاه یکی از شما بخواهد زنان محارم خود (غیر از همسر) را که به سن بلوغ رسیده‌اند ببوسد اشکالی ندارد. فقط سر یا بین دو چشمان او را ببوسد نه لب‌ها و گونه‌هایش را.(6)
در روانشناسی اسلامی برای پسران نیز می‌گویند جایز نیست مادر وقتی فرزندش به سن بلوغ رسید همانند کودکی خردسال او را در آغوش فشرده و ببوسد بلکه بهتر است دست در گردن او بیندازد یا با روش‌های دیگر به او ابراز محبت کند.
با نگاهی به سیره‌ی معصومین و احادیث درباره‌ی بوسیدن درمی‌یابیم حتی در سنین نوجوانی و بزرگسالی نیز این عمل محبت‌آمیز نهی نشده و همچنان یکی از راه‌ های ابراز علاقه‌ی پدر و مادر به فرزند است اما به گونه‌ای که هیجانات جنسی فرزند را تحریک نکند و مغایر با تربیت اسلامی نباشد.
پی نوشت:
1- پناهی، شریفی، 1388، ص 139
2- کلینی، 1344، ج 6، ص 50
3- طبرسی، 1414ق، ص 220
4- نوری طبرسی، 1408ق، ج15، ص170
5- محمدی اشتهاردی، محمد، نگاهی بر زندگی حضرت فاطمه(س) ص64.
6- الکافی،ج2، ص186
______________________________________
منابع:
- ماهنامه همشهری آیه، سال هشتم، اردیبهشت 95، شماره‌ی 48
- کتاب خانواده وتربیت مهدوی ص164،آقاتهرانی و حیدری کاشانی
- سایت سامانه نشریات