#محبت و بوسیدن فرزندان در اسلام
روی ماهش را ببوس
نخستین بار که او را در آغوش مادر یا پدر می‌گذارند، همه‌ی محبت خود را با بوسه نثارش می‌کنند اما همین که کمی بزرگ‌تر شد شاید دلش برای بوسیدن فرزندش غنج برود اما هر کاری می‌کند نمی‌تواند مانند دوران کودکی او را بغل بگیرد و بدین وسیله محبتش را نشان دهد.
یکی از راه های ابراز عشق و علاقه و البته شاید مهم ترین آن تماس فیزیکی است. در این فرصت بر آن شده ایم در رابطه با این موضوع در حوزه تربیت دینی فرزند مختصر مروری داشته باشیم.
در شکل گیری شخصیت و ویژگی های عاطفی، اخلاقی و رفتاری فرزندان، دو عامل وراثت و محیط دخالت دارند. در میان عوامل محیطی، اثرگذارترین عامل، خانواده است و در میان عوامل خانوادگی محوری ترین عامل والدین اند. (1)
با توجه به نقش کلیدی والدین در انتقال ارزش های دینی و معنوی به فرزندان و اهمیت رشد شخصیت مطلوب عاطفی ایشان با محوریت فرهنگ ناب دینی، نسبت به یکدیگر و تأثیر آن بر رشد تربیت مطلوب فرزندان، در ادامه به تعدادی از عوامل تربیت عاطفی فرزندان در نهاد خانواده، اشاره می شود.
امام صادق(ع) علیه السلام می فرمایند: اِنَّ اللّهَ لَیَرحَمُ العَبدَ لِشِدَّةِ حُبِّهِ لِوَلَدِهِ (2) ؛ بدون تردید، خداوند بر بنده ی خود به سبب شدت محبت و همدلی با فرزندش، رحم مى کند.
با نگاهی به روایات و سیره‌ی معصومین(علیهم السلام) متوجه می شویم که ارتباط بین والدین و فرزندان و ابراز عواطف و احساسات نسبت به یکدیگر از موضوعات مهم در بیانات اهل بیت علیهم السلام بوده است. چنانچه رسول گرامی اسلام(ص) ابراز عواطف و علاقه نشان دادن والدین به فرزند را در ارتقای درجات بهشتی مؤثر می دانست: قُبْلَةِ اَوْلادِکُمْ فَاِنَّ لَکُمْ بِکُلِّ قُبْلَة دَرَجَةً فِى الْجَنَّةِ مَسیرَةَ خَمْسِمِأَةِ عام (3) ؛ فرزندان خود را ببوسید که برای هر بوسه ای که بر فرزندان می زنید، یک درجه در بهشت خواهید داشت که فاصله ی هر درجه تا درجه دیگر به اندازه ی پانصد سال راه است.
در بیان دیگری نگاه عاطفی و مهربانانه ی والدین به فرزندان را عبادت می دانستند: نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِه حُبّاً لَهُ عِبَادَةٌ (4) ؛ نگاه پدر و مادر به فرزند، از روی مهر و محبت، عبادت است.
تماس فیزیکی با فرزند، مخصوصاً بوسیدن او می‌تواند محبت و مودت را میان پدر و مادر و فرزندان بیشتر کند و اصلاً یکی از اصول تربیتی ائمه همین بوسیدن فرزندان است.
درباره‌ی اهمیت تماس فیزیکی برای کودکان و فرزندان خردسال، همین بس که روزی سلمان وارد خانه‌ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) شد و حضرت زهرا (سلام الله علیها) را دید که مشغول کارهای خانه است و امام حسین (علیه السلام) در حال گریه کردن. سلمان خواست امام حسین را در آغوش بگیرد تا حضرت فاطمه با خیالی آسوده به کارهای خانه رسیدگی کند اما حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمود بچه به آغوش مادر محتاج‌تر است و از او خواست در کارهای خانه کمک کند. (5)
روانشناسان معتقدند فرزندانی که در شش ماهه‌ی اول تولدشان تماس فیزیکی بیشتری با مادر داشته‌اند، در دوره‌ی نوجوانی از عزت نفس بیشتری برخوردارند. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی در کوچه‌ها رفت و آمد می‌کرد بر سر کودکان دست می‌کشید و آنها را نوازش می‌کرد. بوسیدن یکی از انواع مهم تماس فیزیکی است و در اسلام بسیار تأکید شده که فرزندان خود را ببوسید.
محبت همراه با رعایت حریم‌ها
بوسیدن فرزندان از نظر سنی محدودیت خاصی ندارد. بدین معنا که فرزند نوجوان و جوان نیز می‌تواند همانند طفل خردسال، از ابراز محبت و بوسه‌ی پدر و مادر خشنود شود. اما راه‌های ابراز علاقه با بزرگ‌تر شدن بچه‌ها و افزایش درک و فهم آنها متفاوت‌تر می‌شود و با توجه به بحثی که درباره‌ی زبان عشق مطرح است باید ببینیم آیا فرزند نوجوان و جوان ما همچنان از تماس فیزیکی مثل در آغوش گرفتن و بوسیدن احساس رضایتمندی می‌کند یا اینکه دوست دارد روش‌های جایگزینی مثل تأیید کلامی پدر و مادر یا وقت گذاشتن برای شنیدن حرف‌هایش و … درباره‌ی او بیشتر به کار رود.
طبق تربیت اسلامی، وقتی بچه‌ها بزرگتر شدند باید در این زمینه دقت بیشتری شود. از نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه وآله و سلم) روایت شده: «هر گاه یکی از شما بخواهد زنان محارم خود (غیر از همسر) را که به سن بلوغ رسیده‌اند ببوسد اشکالی ندارد. فقط سر یا بین دو چشمان او را ببوسد نه لب‌ها و گونه‌هایش را.(6)
در روانشناسی اسلامی برای پسران نیز می‌گویند جایز نیست مادر وقتی فرزندش به سن بلوغ رسید همانند کودکی خردسال او را در آغوش فشرده و ببوسد بلکه بهتر است دست در گردن او بیندازد یا با روش‌های دیگر به او ابراز محبت کند.
با نگاهی به سیره‌ی معصومین و احادیث درباره‌ی بوسیدن درمی‌یابیم حتی در سنین نوجوانی و بزرگسالی نیز این عمل محبت‌آمیز نهی نشده و همچنان یکی از راه‌ های ابراز علاقه‌ی پدر و مادر به فرزند است اما به گونه‌ای که هیجانات جنسی فرزند را تحریک نکند و مغایر با تربیت اسلامی نباشد.
پی نوشت:
1- پناهی، شریفی، 1388، ص 139
2- کلینی، 1344، ج 6، ص 50
3- طبرسی، 1414ق، ص 220
4- نوری طبرسی، 1408ق، ج15، ص170
5- محمدی اشتهاردی، محمد، نگاهی بر زندگی حضرت فاطمه(س) ص64.
6- الکافی،ج2، ص186
______________________________________
منابع:
- ماهنامه همشهری آیه، سال هشتم، اردیبهشت 95، شماره‌ی 48
- کتاب خانواده وتربیت مهدوی ص164،آقاتهرانی و حیدری کاشانی
- سایت سامانه نشریات