#مگه میشه برای یه دعای نصف صفحه ای اینقدر ثواب گرفت؟
در برخی دعاها آمده: اگر فلان دعا را هر روز بخوانی، مثل این است که هزار بار مکه رفته‌ای یا اگر به چهار فرشته بزرگ خداوند سلام بفرستی، ثواب شب‌های احیاء را می‌بری! آیا این دعاها با ثوابی که برای آنها قرار داده‌اند، صحیح است؟
درباره ثواب دعاهایی که در کتب ادعیه و یا روایات اسلامی بیان شده است، تذکر چند نکته لازم و ضروری است:
1. از آنجا که خداوند متعال، بخشنده، مهربان، رحمان و رحیم است، نسبت به بندگانش تفضل دارد و رحمت واسعه او ایجاب می کند، این ثوابها را به بندگانش عطا کند. خداوند برای انجام اعمال پسندیده، ثواب چند برابر در نظر می‌گیرد؛ چنان که قرآن کریم می‌فرماید: «من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضاعفه له اضعافا کثیرة و الله یقبض و یبصط و الیه ترجعون»؛[1] کیست که به خدا قرض نیکویی دهد، تا خداوند آن را برای او چند برابر کند و خداوند (روزی بندگان را) محدود و گسترده می‌سازد و (انفاق هرگز باعث کمبود روزی آنها نمی‌شود) و به سوی او باز می‌گردید.
بنابراین، اگر کسی عمل پسندیده و نیکویی را به قصد نزدیک شدن و تقرب به خداوند متعال انجام دهد، خداوند بخشنده و مهربان نیز از روی لطف و تفضلی که به بندگان خود دارد، اعمال آنها را مضاعف و چند برابر می‌کند. از طرفی باید گفت:
2. تنها انجام اعمال مراد نیست؛ بلکه شخص باید بتواند آنها را حفظ و نگهداری کند. چون ممکن است کسی اعمال نیک زیادی انجام دهد، ولی آن را به علت انجام گناه و آلوده شدن به معصیت، به آتش بکشاند، بسوزاند و حبط نماید.
و وقتی انسان یک هسته را بکارد، به شرطی می‌تواند از آن بهره چند برابر ببرد تا مرحلة در کاشت، داشت و برداشت به خوبی پشت سر بگذارد، یعنی باید از عمل نیک خود مراقبت کند و آن را از گزند آفت و خطر حفظ نماید، تا بتواند از آن بهره های فراوان و جاودانی ببرد.[2] به هر شکل اگر دعا از سر معرفت و با شرایط خوانده شود، توسعه ی رحمت الهی ایجاب می کند به او پاداش عظیم بدهد. همان طوری که در مورد شب قدر نیز چنین است.
3. روایاتی که دربارة دعاها و ثواب آنها، وارد شده، به خوبی باید بررسی شود، و معتبر از غیر معتبر، تشخیص داده شود، چون، نمی‌توان به هر روایتی اعتماد کرد. پس باید تک تک آنهامورد بررسی قرار گیرد صحت یا عدم صحت هر کدام مورد دقت قرار گیرد.
با توجه به نکات مذکور، یعنی لطف و تفضل خداوند به بندگان و اعتبار و صحت روایات در بارة موضوع مطرح شده و همچنین قانون کلی طبیعت (کاشتن یک بذر مرغوب و برداشت چند برابر) و برداشت عقل، هیچ ایراد و اشکالی ندارد که انسانی یک عمل خوب و نیکو انجام دهد، و خداوند چند برابر به او ثواب و پاداش عنایت کند.[3] بنابر این مسأله درست است ولی دست یافتن به آن شرایط خاص خودش را طلب می کند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج 6، ص 57 و ج 9، ص 388، انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
2. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، انتشارات اسراء، ج 2، ص 297.
پی نوشت ها:
[1]. بقره/ 245.
[2]. ر.ک: طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ سوم، 1397 ق، ج 2، ص 297 ـ 322.
[3]. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، 1367، ج 6، ص 57، ج 9، ص 388.